Kiến trúc baroque là một trong những trường phái nghệ thuật tiêu biểu ở châu Âu. Cho tới ngày nay, những cung điện, nhà thờ mang đậm vẻ đẹp của kiến trúc này vẫn có nhiều sức hút đối với con người. Không chỉ ở châu Âu mà kiến trúc Baroque ở Việt Nam cũng có sức hấp dẫn không thể chối từ.

Tìm hiểu về kiến trúc Baroque

Kiến trúc Baroque ở Việt Nam

Kiến trúc Baroque là một thuật ngữ kiến trúc nói về phong cách xây dựng được hình thành vào cuối thế kỷ 16 ở thời kỳ Baroque,Ý. Kiến trúc Baroque thường dùng để phô trương sức mạnh của Nhà thờ; được đặc trưng bởi những khám phá hoàn toàn mới về hình dáng, ánh sáng và bóng râm và mức độ kịch tính. 

Ta có thể nhận biết được kiểu kiến trúc này qua những đặc trưng như các thức cột có kích thước lớn, cửa sổ lớn hình chữ nhật, cửa bé hơn hình tròn hay hình oval. Hình oval xuất hiện hầu như ở khắp mọi chi tiết từ những chi tiết uốn lượn cho đến những góc nhỏ khuất. 

Ánh sáng do kiến trúc Baroque tạo ra được gọi là những luồng ánh sáng kỳ bí; vì chúng được chiếu khắp nơi nhưng ta lại không thể nhìn được điểm xuất phát . Baroque không chỉ thể hiện ở kiến trúc mà nó còn để lại dấu ấn với thời trang, điêu khắc, âm nhạc… tại châu Âu.

Đặc điểm của kiến trúc Baroque

Kiến trúc Baroque ở Việt Nam

Sự vận động liên tục của những bức tường uốn lượn có thể coi là đặc trưng của kiến trúc Baroque. Hình chủ đạo của lối kiến trúc này là hình oval; nó đòi hỏi sự tỉ mỉ, chi tiết và cầu kỳ. Bên cạnh đó, kiến trúc Baroque cũng bao gồm các đặc điểm nổi bật sau.

Kiến trúc Baroque được tạo ra theo cảm hứng của người nghệ sĩ, không tuân theo bất kỳ quy luật nào; do đó mà các yếu tố của loại kiến trúc này thường rời rạc. Kiến trúc Baroque sử dụng ánh sáng mạnh mẽ hoặc tương phản sáng tốt. 

Baroque sử dụng đa dạng, phong phú các loại màu sắc và hoa văn trang trí. Các chi tiết thường được mạ vàng, thạch cao hoặc vữa, đá cẩm thạch hoặc giả hoàn thiện…

Mái vòm hình quả lê cũng được xem là phong cách nổi bật của Baroque. Ngoài ra, cột có kích thước lớn, cửa sổ hình chữ nhật, hình vòm… cũng là những đặc điểm nhận biết kiến trúc Baroque.

Nét đặc trưng của kiến trúc Baroque ở Việt Nam

Phong cách Baroque đã được du nhập vào Việt Nam từ rất sớm, từ những năm cuối thế kỷ 16, đầu thế kỷ 17. Kiến trúc Baroque ở Việt Nam được thể hiện ở cả các công trình dân gian và các công trình hiện đại. 

Baroque trong kiến trúc dân gian

Kiến trúc Baroque ở Việt Nam

Nét đẹp của kiến trúc Baroque được thể hiện nhiều ở các chạm khắc đình làng. Ở mỗi ngôi làng Việt Nam, nhìn qua thì có thể nghĩ những hình điêu khắc đều giống nhau. Tuy nhiên, sự thật thì mỗi nơi lại có những nét riêng biệt.

Mỗi mái đình, mái chùa đều là những sản phẩm điêu khắc độc đáo, được chạm trổ cầu kỳ, công phu bằng tất cả tâm tình. Mỗi đề tài chạm khắc đều thể hiện những nét phóng túng, dân giã, giản dị những cảnh sinh hoạt của người dân; và tổng thể của mỗi sản phẩm đều rất hài hòa. Nó mang dáng vẻ của Baroque khi tương phản với những chủ đề nghiêm cẩn, khuôn sáo của phạm trù “tứ quý, tứ bình, tứ linh” hay “ngũ thường, ngũ hành” của Nho giáo.

Nếu sự phô trương ánh sáng trực diện là đặc trưng của kiến trúc Baroque thì chạm khắc đình làng kỳ công ở những vị trí khó nhìn là đặc trưng của kiến trúc Baroque ở Việt Nam. Các yếu tố trang trí kỳ công của đình chùa đều ở những vị trí tít trên cao hoặc những chỗ thiếu ánh sáng như đầu dư, gian thờ cung cấm. Điều này hoàn toàn khác với lối phô trương trong kiến trúc Baroque ở châu Âu.

Kiến trúc Baroque thời đương đại tại nhà thờ Chính tòa Bắc Ninh

Kiến trúc Baroque ở Việt Nam

Ngôi nhà thờ Chính tòa Bắc Ninh trở nên nổi bật giữa thành phố với phong cách kiến trúc Baroque độc đáo. Lối kiến trúc này mang đậm cảm xúc linh thiêng, đem đến một không gian chiêm niệm, sâu lắng. 

Đây được xem là công trình tiêu biểu cho kiến trúc Baroque ở Việt Nam với sức sống mạnh mẽ. Âm thanh ở đây có sắc thái riêng, ấm áp và trong trẻo nhờ không gian kiến trúc xuyên suốt và hệ thống trần gỗ đồng bộ. Bên cạnh đó, sự bố trí hợp lý hệ thống cửa sổ và cửa ra vào khiến cho nhà thờ mát vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông. 

Nét nổi bật của kiến trúc Baroque ở đây là mang đến cho nhà thờ không gian thoáng mát và chứa đầy ánh sáng tự nhiên. Đứng ở bất kỳ vị trí nào trong lòng nhà thờ, ta cũng đều cảm thấy không gian dường như sâu và rộng hơn so với thực tế. 

Kiến trúc Baroque ở Việt Nam hiện nay

Kiến trúc Baroque ở Việt Nam

Cùng với sự phát triển của cuộc sống thì nghệ thuật cũng không ngừng biến đổi. Mặc dù nổi bật trong những công trình nhà thờ, đề cao sức mạnh tôn giáo nhưng hiện nay có rất nhiều công trình áp dụng Baroque như một phong cách thiết kế thông dụng. Kiến trúc Baroque đang ngày càng tiến gần đến đời sống của người dân hơn.

Bớt đi một phần lộng lẫy của các kiến trúc xưa, thêm vào đó là những tiện nghi cho người dùng; hiện nay kiến trúc Baroque ở Việt Nam đã dần xuất hiện trong những công trình nhà ở. Những công trình này gây ấn tượng mạnh mẽ bởi sự kết hợp hài hòa giữa dân dụng và nghệ thuật; có nhiều sức hút và trở thành sự lựa chọn của nhiều người. 

Lời kết

Mong rằng những điều mà chúng tôi vừa chia sẻ đã giúp các bạn biết thêm về kiến trúc Baroque ở Việt Nam!